Pierwsze statuty Politechniki Warszawskiej

Od października 2019 r. w Politechnice Warszawskiej obowiązuje nowy statut, regulujący funkcjonowanie Uczelni przez najbliższe lata. Jak wyglądały pierwsze tego typu dokumenty, pochodzące z początku XX wieku?

Tradycja Politechniki Warszawskiej sięga początków XIX wieku, kiedy to w 1826 r. została otwarta Szkoła Przygotowawcza do Instytutu Politechnicznego w Warszawie. Najważniejszą z dat jest jednak 15 listopada 1915 r. Wówczas otwarto Politechnikę Warszawską z wykładowym językiem polskim. Wcześniej, 2 listopada 1915 r. generał-gubernator Hans von Beseler nadał Uczelni statut tymczasowy.

Jak wskazano w dokumencie, Politechnika Warszawska miała „udzielać wykształcenie wyższe, potrzebne do zawodu technicznego, oraz pielęgnować umiejętności i sztuki w zakresie wiedzy technicznej”.  Znalazł się również zapis potwierdzający, że „językiem wykładowym i urzędowym jest język polski”.

Od października 1916 r. obowiązywał statut nadany przez Hansa von Beselera 24 sierpnia 1916 r. Generał-gubernator pisał w przedmowie do dokumentu:

„Politechnika Warszawska w ubiegłym roku akademickim skupiła u siebie wiele większą, niż oczekiwano, ilość studentów; jest to dowodem tego, jak wielkie znaczenie tutaj w kraju przypisuje się umiejętnościom technicznym, również i dowodem, z jakiem zrozumieniem ocenione zostały zamiary, które mną kierowały przy powołaniu Politechniki do nowego życia. Do odbudowy, podniesienia ekonomicznego i kulturalnego Polski, wykształcenie dzielnych inżynierów, budowniczych i techników jest sprawą najwyższej wagi. Z zaparciem poświęcało się ciało nauczycielskie w nader trudnych warunkach swemu wielkiemu zadaniu, a studenci korzystali z ochotą i owocnie z danej im sposobności do pracy naukowej i praktycznej.

Wyrażam za to chętnie uznanie moje Politechnice i nadaję jej niniejszym nowy statut, który ma przez przyznanie autonomji poszczególnym wydziałom, przyczynić się do samodzielności w zarządzaniu, a przez to do dalszego swobodnego rozwoju Politechniki”.

Celem Politechniki było: „udzielanie wyższego wykształcenia, potrzebnego do zawodów technicznych, jako też pielęgnowanie umiejętności i sztuk, wchodzących w zakres nauki techniki”.

W roku akademickim 1920-1921 Politechnika otrzymała statut opracowany na podstawie „Ustawy o szkołach akademickich”  z 13 lipca 1920 r., zatwierdzony 14 czerwca 1921 r. przez Macieja Rataja, ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.

„Politechnika Warszawska ma na celu zadania naukowe i pedagogiczne, zatem uprawę dziedzin wiedzy, zwłaszcza z techniką związanych, krzewienie nauk i umiejętności z tych dziedzin, przygotowywanie przyszłych badaczy naukowych dla nich oraz dawanie młodzieży wykształcenia naukowego i zawodowego, niezbędnego do umiejętnej, samodzielnej i pożytecznej działalności naukowej, zawodowej i obywatelskiej” - pisano w dokumencie.

Obowiązujący statut Uczelni, przyjęty na posiedzeniu Senatu Politechniki Warszawskiej 26 czerwca 2019 r., dostosował wewnętrzne regulacje do nowej ustawy o szkolnictwie wyższym i nauce.

Powiązany materiał:
Statut Politechniki Warszawskiej uchwalony

Źródło: statut tymczasowy PW z 1915 r., statuty PW z 1916 i 1921 r.,
dr Zbigniew Dunin Wilczyński „Ocalić od zapomnienia” (konsultacja prof. Mirosław Nader), Oficyna Wydawnicza „Zbroja”, Warszawa 2015