Większość budynków Politechniki Warszawskiej została odbudowana po II wojnie światowej, kiedy nie zwracano szczególnej uwagi na potrzeby osób z niepełnosprawnościami. Dodatkowo, pozostają one w znacznym stopniu pod ochroną konserwatorską, co wymaga dbałości o zachowanie historycznej ciągłości. Jednocześnie ważne jest tworzenie nowoczesnego wizerunku, opartego na zgodnej ze zrównoważonym rozwojem infrastrukturze.

Uczelnia, zwracając uwagę na ochronę dziedzictwa kulturowego, wprowadza niezbędne zmiany, przeprowadza remonty i przebudowy pozwalające na spełnienie współczesnych standardów. Eliminowane są między innymi bariery architektoniczne uniemożliwiające lub utrudniające swobodę ruchu osobom z niepełnosprawnościami.

Windą do Gmachu Głównego

Pierwszym etapem realizacji koncepcji nowego zagospodarowania przestrzeni dziedzińców wewnętrznych Gmachu Głównego oraz przekrycia ich szklanym dachem, przygotowanej przez prof. Lecha Kłosiewicza, była budowa windy w 2011 r. Sama koncepcja zakłada zmianę podwórzy gospodarczo-technicznych na powierzchnie przeznaczona na cele konferencyjne, wystawowe i dydaktyczne.

Zewnętrzna winda, znajdująca się na dziedzińcu północnym, połączona jest z poszczególnymi kondygnacjami, umożliwiając dostęp do Gmachu osobom z niepełnosprawnościami. Wejście do niej jest zadaszone i osłonięte od strony dziedzińca przeszkloną ścianą. Koszt inwestycji wyniósł 1,5 mln zł.

Z myślą o osobach niewidomych i słabowidzących w 2018 r. w Gmachu Głównym na drzwiach do sal wykładowych, pomieszczeń jednostek organizacyjnych oraz gabinetów władz uczelni zamontowano tabliczki z napisami w alfabecie Braille’a.

Dla bezpieczeństwa osób z niepełnosprawnościami stopnie ciągów komunikacyjnych zostały natomiast oznakowane taśmami antypoślizgowymi w kontrastowym kolorze.

Zmiany na wydziałach

Współczesnych standardów dotyczących przystosowania dla potrzeb osób na wózkach inwalidzkich oraz z ograniczoną możliwością poruszania się nie spełniał przez długie lata Gmach Wydziału Architektury, powstały w latach 1905-1913. - Uniemożliwiało to bezpieczne studiowanie niepełnosprawnym studentom, a także utrudniało poruszanie się uczestnikom zajęć Uniwersytetu Trzeciego Wieku - zaznacza Stefan Borzemski, kierownik Działu Przygotowania Inwestycji i Remontów.

W 2010 r. w bocznej klatce schodowej zainstalowano dźwig schodowy z platformą, jednak nie docierał on na kondygnację podziemną, na której znajdują się m.in.: modelarnia, pracownia rzeźby, klub oraz punkt gastronomiczny. Aby przystosować budynek dla osób z niepełnosprawnościami, a także podnieść ogólny standard, zdecydowano o budowie windy osobowej. Znajduje się ona w bocznym skrzydle budynku, położonym wzdłuż ul. Lwowskiej, nieopodal głównej klatki schodowej. Wartość inwestycji zrealizowanej w 2019 r., która wymagała m.in. przebudowy części parteru Gmachu, wyniosła 850 tys. zł.

W 2012 r. w Gmachu Areodynamiki wybudowano szyb dźwigu osobowego oraz zamontowano dźwig hydrauliczny przeznaczony dla osób z niepełnosprawnościami. Winda obsługuje sześć poziomów. Koszt inwestycji wyniósł prawie 2 mln zł.

W ramach realizacji projektu „Program Rozwoju Dydaktycznego Wydziału Mechanicznego Energetyki i Lotnictwa PW” w istniejącym łączniku pomiędzy budynkiem głównym a aulą wybudowano w 2013 r. szyb windowy z dźwigiem dla osób z niepełnosprawnością. Wartość prac to 755 tys. zł.

W Gmachu Nowym Technologicznym znajdują się dwie windy, w skrzydłach bocznych w obrębie dziedzińca środkowego, a także dwa wewnętrzne szyby windowe. Do 2019 r. winda dostosowana do potrzeb osób z niepełnosprawnościami była zamontowana tylko w skrzydle zachodnim. W ramach zrealizowanej w tym roku inwestycji przebudowano szyb windowy w skrzydle wschodnim i dostosowano go do nowego urządzenia dźwigowego, przeznaczonego dla osób z niepełnosprawnościami, i zamontowano dźwig osobowy. Wartość prac wyniosła ponad 350 tys. zł.

Od kilku lat realizowany jest proces modernizacji Gmachu Chemii. Siedziba Wydziału Chemicznego została wybudowana w pierwszych latach XX w. Jest obiektem, który pełni niezmienioną funkcję od momentu powstania. - Ciągłość historyczna użytkowania jest cenna, ale wymaga wprowadzania zmian, remontów i przebudów pozwalających na spełnianie bieżących wymogów funkcjonalnych, sanitarnych i formalnych - podkreśla Stefan Borzemski.

W ramach inwestycji w 2018 r. dostosowano m.in. sanitariaty do potrzeb osób z niepełnosprawnościami - na parterze oraz I piętrze.

Pomieszczenia sanitarne przebudowano również w Gmachu Elektroniki w 2017 r. - w jednym pionie na pięciu kondygnacjach budynku. Koszt prac wyniósł 500 tys. zł.

Na dobrej drodze

Planowaną inwestycją jest remont i przebudowa Gmachu Elektrotechniki, co umożliwi korzystanie z budynku również przez osoby z niepełnosprawnościami. Obiekt do tej pory był dostępny od strony sąsiedniego skrzydła, przez łącznik. Inwestycja zakłada przebudowę wejścia. Zaprojektowana została pochylnia oraz system automatycznego otwierania drzwi, co dodatkowo ułatwi poruszanie się osobom na wózkach. Pomieszczenie sanitarne w głównej części budynku również będzie przystosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Koszt prac zaplanowanych na 2020 r. to 225 tys. zł.

W 2020 r. w Gmachu Nowym Technologicznym zaplanowano remont sanitariatów na poziomie piwnic, aby przystosować je do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Wartość inwestycji to 225 tys. zł.

Inwestycja w Szkole Biznesu PW, dotycząca pomieszczeń znajdujących się na parterze oraz I, II, III piętrze i poddaszu nieużytkowym, ma również zapewnić osobom z niepełnosprawnością dostęp do wszystkich kondygnacji budynku poprzez budowę dźwigu osobowego. Znajdzie się on po prawej stronie od wejścia i będzie dostępny z holu parteru i holów piętrowych. Wartość całej inwestycji, wraz z m.in. adaptacją części pomieszczeń na potrzeby dydaktyczne Szkoły, budowę instalacji wentylacji i klimatyzacji, modernizację instalacji oświetleniowej czy ujednolicenie wyglądu wspólnych przestrzeni, to 3 mln zł. Prace mają zostać zrealizowane do 2026 r.

Do potrzeb osób z niepełnosprawnościami systematycznie dostosowywane są również domy studenckie. Obecnie Politechnika Warszawska planuje modernizację i przebudowę D.S. „Pineska”. W centralnej części budynku zamontowany zostanie dźwig osobowy. Przy wejściu do obiektu, poprzez dostosowanie spadku chodnika, zlikwidowany zostanie stopień. Odpowiednio dostosowane zostaną również ogólnodostępne sanitariaty, a także jeden z pokoi gościnnych na parterze.  Koszt całej inwestycji wyniesie 18 mln zł, z czego 2 mln zł przeznaczone zostaną na prace związanie z potrzebami osób z niepełnosprawnościami. Planowany termin realizacji to 2022 r.

Nie tylko inwestycje

Politechnika Warszawska prowadzi działania nie tylko w zakresie eliminowania barier architektonicznych. Studentom z niepełnosprawnościami pomaga Sekcja ds. Osób Niepełnosprawnych w Biurze Spraw Studenckich. Pod jej opieką w roku akademickim 2018/2019 było 285 studentów i 13 doktorantów z orzeczeniem o niepełnosprawności. Sekcja odpowiada na potrzeby studentów wynikające z ich stanu zdrowia, dlatego na wsparcie mogą również liczyć osoby przewlekle chore, z trudnościami w uczeniu się, bez orzeczeń o niepełnosprawności. Wsparcie ma charakter indywidualny i kompleksowy.

Studenci mogą wnioskować m.in. o pomoc asystencką w czasie zajęć oraz transport związany z działalnością akademicką. Asystent dydaktyczny pomaga w sporządzaniu notatek studentom z niepełnosprawnością wzroku czy słuchu, których uczestnictwo w wykładach jest utrudnione. Towarzyszy również osobom z trudnościami w poruszaniu się, gdy trzeba je asekurować podczas przemieszczania się z budynku do budynku. Studenci mogą również korzystać z pomocy psychologa zatrudnionego w Biurze Spraw Studenckich.

- Staramy się przede wszystkim wsłuchiwać w potrzeby studentów z niepełnosprawnościami i na nie reagować. We wrześniu 2019 r., na prośbę studentów z trudnościami w poruszaniu się oraz z niepełnosprawnością wzroku, którzy w październiku rozpoczną studia, oprowadziliśmy ich po budynkach Wydziału Inżynierii Lądowej oraz Wydziału Elektroniki i Technik Informacyjnych - mówi Małgorzata Żbikowska, specjalista ds. osób niepełnosprawnych z Sekcji ds. Osób Niepełnosprawnych w Biurze Spraw Studenckich.- Każdy z nich miał inne ograniczenia, inne możliwości i chciał poznać przestrzeń wydziału, by z większym poczuciem bezpieczeństwa zacząć studia i nie stresować się koniecznością proszenia o pomoc, gdy jeszcze nikogo się nie zna - dodaje.

Sekcja zapewnia możliwość adaptacji materiałów dydaktycznych, dostosowanie formy egzaminów, odpowiednią asystę podczas zaliczeń. W uzasadnionych przypadkach możliwe jest przedłużenie czasu lub przełożenie terminu zaliczenia. Na wniosek studenta dziekan może podjąć decyzję o wyznaczeniu dla niego opiekuna wydziałowego spośród nauczycieli akademickich. Zadaniem opiekuna jest określenie i przedstawienie dziekanowi szczególnych potrzeb studenta w zakresie organizacji i realizacji procesu dydaktycznego, w tym dostosowania warunków odbywania studiów do rodzaju niepełnosprawności.

W ramach Sekcji prowadzona jest również wypożyczalnia sprzętu ułatwiającego studiowanie, np. FM Oticon Amigo, dyktafony cyfrowe, notebook, wózek inwalidzki. W Bibliotece Głównej zostało zorganizowane specjalnie dostosowane stanowisko komputerowe dla osoby z niepełnosprawnością wzroku, wyposażone w komputer stacjonarny ze specjalistycznym oprogramowaniem (m.in.: program Window-Eyes, program powiększający Zoom Text, program OCR), monitor LCD, klawiaturę Zoom Text, klawiaturę z nakładką Big Keys, Track Ball, skaner, linijkę brajlowską, drukarkę brajlowską, powiększalnik stacjonarny.

Ważnym obszarem działań Sekcji jest również zwiększanie wiedzy i świadomości na temat niepełnosprawności wśród pracowników administracyjnych i dydaktycznych PW - poprzez szkolenia i udostępnianie materiałów z zakresu potrzeb studentów z różnymi niepełnosprawnościami. Od 2013 r. prowadzone są kursy polskiego języka migowego dla pracowników PW (w każdym roku akademickim uczestniczą w nich 2-3 ok.10-osobowe grupy na różnych poziomach).

Pracownik Sekcji bierze udział w pracach Komisji ds. Wyrównywania Szans Edukacyjnych przy Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich (KRASP). Dostosowywanie procesu kształcenia i prowadzenia działalności naukowej w PW odbywa się zgodnie z zasadami wyrównywania szans edukacyjnych wypracowanymi właśnie przez Komisję i uchwalonymi przez KRASP w 2016 r.

W planach na rok akademicki 2019/2020 jest podjęcie współpracy z Uniwersytetem Warszawskim i dołączenie do grona uczelni współtworzących Akademicką Bibliotekę Cyfrową, tak aby studenci PW z niepełnosprawnościami fizycznymi (wzroku, słuchu, ruchu) mieli łatwy dostęp do cyfrowych zbiorów bibliotecznych.