Minęło właśnie 101 lat od pamiętnych wydarzeń historycznych, które objęły zbrojne zmagania odrodzonego oręża polskiego z - jak wówczas mówiono - „walcem rosyjskim”. Działo się to w początkach pierwszej wojny światowej na przełomie lat 1914/1915, na terenie wschodnich Karpat tj. w granicach dawnej Galicji. Miejscem zmagań była m.in. leżąca u stóp Gorganów leśna osada Rafajłowa. To właśnie na jej terenie Legiony Polskie ustanowiły pod wodzą późniejszego dowódcy przyszłej II Brygady Legionów Polskich Józefa Hallera, pierwszy całkowicie suwerenny obszar polski nazwany przez legionistów Rzeczpospolitą Rafajłowską. Po czterech latach cała Rzeczpospolita odzyskała niepodległość.

Na zdjęciu od prawej: prof. Zbigniew Kledyński, Prorektor ds. Ogólnych PW, prof. Miroslaw Nader
oraz dr n. hum. Jan Skłodowski - autor wystawy/fot. Biuletyn PW

Dziś Rafajłową odnaleźć można jedynie po odkurzeniu dawnych map i publikacji historycznych czy krajoznawczych. Istnieje ona także w pamięci nielicznych już osób, wspominających, że nazwa ta została bezpowrotnie usunięta ze współczesnego zapisu, a także i świadomości. Skąd się zatem wzięła nazwa osady?

Fotogaleria wernisażu wystawy w Muzeum PW

Jak głosi przekaz, Rafajło, miejscowy pasterz, miał zbyt liczną trzodę i został uznany przez władze sowieckie za kułaka, wobec czego nie mógł już dłużej wiosce patronować. Niemniej powodów wymazania nazwy należy szukać gdzie indziej, jako że na fali zacierania śladów niewygodnej historii i tradycji zmieniono nazwę niejednej miejscowości, która znalazła się w granicach Związku Radzieckiego. Obecna nazwa dawnej Rafajłowej - Bystryca - nawiązuje do jej położenia w dolinie Bystrzycy Nadwórniańskiej.

Kadr z wystawy w Muzeum PW/fot. Biuletyn PW

O wystawie

Autorem i komisarzem wystawy jest dr n. hum. Jan Skłodowski, który udostępnił swoje fotografie z podróży w Karpaty Wschodnie, umieszczając je kontekście historyczno-krajobrazowym Rzeczpospolitej Rafajłowskiej. Prezentowane fotogramy przedstawiają zachowane do dziś krzyże, mogiły legionistów, pomniki w Bohorodczanach, Mołotkowie, Sołotwinie, Nadwórnej, Pasiecznej, Zielonej, Rafajłowej czy Dolinie Płaskiej. Są one świadectwem tamtych dni i ofiary złożonej Ojczyźnie przez żołnierzy Legionów Polskich.

Wystawa będzie prezentowana do 31 maja 2016 roku w Muzeum PW przy ul. Nowowiejskiej 24.