Korzystaj ze zdjęć legalnie. Prawo autorskie w fotografii

Zacznijmy od tego, co właściwie chroni prawo autorskie. Zgodnie z ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 roku przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór). Jak wskazuje ustawa, w szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory fotograficzne.

Utwór chroniony prawem autorskim

By jednak korzystać z ochrony prawa autorskiego, fotografia powinna spełniać wszystkie cechy utworu w rozumieniu ustawy o prawach autorskich. Zgodnie z definicją utworem jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili ustalenia, nawet jeśli nie jest ukończony, a ochrona przysługuje twórcy niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności.

Fotografie podlegają więc prawnej ochronie, a korzystanie z nich bez wyraźnego zezwolenia twórcy może narazić nas na dotkliwe konsekwencje prawne. Jest jednak wyjątek. Bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego. Zgodnie z art. 34 ustawy można korzystać z utworów w granicach dozwolonego użytku pod warunkiem wymienienia imienia i nazwiska twórcy oraz źródła. Podanie twórcy i źródła powinno uwzględniać istniejące możliwości. Twórcy zaś nie przysługuje prawo do wynagrodzenia, chyba że ustawa stanowi inaczej.Zakres własnego użytku osobistego obejmuje korzystanie z pojedynczych egzemplarzy utworów przez krąg osób pozostających w związku osobistym, w szczególności pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku towarzyskiego - wskazuje ustawa.

Ochrona wizerunku 

To jednak nie wszystko. Ochronie podlega także wizerunek innych osób. Zgodnie z ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. Ustawa wskazuje jednak wyjątki. Zgodnie z art. 81 zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych. Nie musimy również o nie występować w sytuacji, gdy wizerunek osoby stanowi jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie czy publiczna impreza.

Banki zdjęć

W Internecie znaleźć można wiele stron gdzie za darmo lub niewielką opłatą znaleźć możemy szeroki wybór zdjęć tzw. banki zdjęć. Mechanizm wyszukiwania tego właściwego, odpowiadającego naszym potrzebom jest dość prosty. Wystarczy wpisać w wyszukiwarce interesujący nas motyw i już po chwili do wyboru mamy szereg zdjęć, pasujących tematycznie do wybranej przez nas kategorii. Warto jednak pamiętać, że nawet jeśli płacimy za zdjęcie, to z reguły nie kupujemy go na własność, nabywamy jedynie licencję na określone jego wykorzystanie. By nie narazić się na przykre konsekwencje, warto dokładnie ją przeczytać. 

Na potrzeby publikacji dotyczących Politechniki Warszawskiej oraz poruszających tematykę szkolnictwa wyższego uczelnia udostępniła na stronie głównej wybór zdjęć. Są one darmowe, a warunkiem ich wykorzystania jest podanie miejsca ich pochodzenia. 

Istnieje również możliwość wykorzystania fotografii umieszczonych na stronach internetowych Politechniki Warszawskiej: pw.edu.pl, biuletyn.pw.edu.pl oraz biurorektora.pw.edu.pl. W tym celu za pośrednictwem poczty e-mail należy zwrócić się do odpowiedzialnej za daną publikację redakcji:

redakcja@promocja.pw.edu.pl - dotyczy strony pw.edu.pl,

bpw.newsletter@pw.edu.pl - dotyczy stron: biuletyn.pw.edu.pl oraz biurorektora.pw.edu.pl.

Wiadomość powinna zawierać opis planowanego sposobu wykorzystania zdjęcia. W przypadku otrzymania zgody na jego użycie wskazać należy źródło pochodzenia.

Przydatne linki:

Wybór zdjęć Politechniki Warszawskiej

Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych

Konwencja berneńska o ochronie dzieł literackich i artystycznych z dnia 9 września 1886 r., przejrzana w Berlinie dnia 13 listopada 1908 r. i w Rzymie dnia 2 czerwca 1928 r. (ratyfikowana zgodnie z ustawą z dnia 5 marca 1934 r.).

Konsultacja: Biuro Organizacyjno Prawne PW