Wnioski z badania przeprowadzonego przez Fundację Neuron+ w ramach projektu Nauka Bez Barier na trzynastu uczelniach różnych typów w całym kraju, zaprezentowano w ramach raportu, którego głównym celem było poznanie i zdefiniowanie ograniczeń i barier występujących na uczelniach wyższych w kontekście funkcjonowania osób z niepełnosprawnością: pracowników naukowych i studentów. Istotne było również określenie ich potrzeb w zakresie dostępu do edukacji.

W opinii badanych wyłania się obraz ciągłych zmian społeczno-gospodarczych o dużym znaczeniu dla osób niepełnosprawnych, najczęściej pozytywnych. Konieczne są jednak dalsze zmiany. Uczestnicy - studenci i pracownicy wskazali, że nastawienie społeczeństwa do osób z niepełnosprawnością pozytywnie się zmienia. Sytuacja nie jest jednak idealna. W wielu miejscach występują bariery, które umożliwiają im funkcjonowanie na równi z osobami sprawnymi. Problemem są nie tylko przeszkody architektoniczne czy nieprzyjazne rozwiązania techniczne, ale również utrudnienia w dostępie do pełnej oferty dydaktycznej oraz uprzedzenia.

Respondenci zauważali liczne działania podejmowane przez władze uczelni w celu zwiększenia dostępności. Niekiedy wprowadzenie poszczególnych rozwiązań odbywało się etapowo i trwało wiele lat. Pośród najczęściej spotykanych ułatwień, o jakich opowiadali badani znalazły się windy, a także inne rozwiązania niwelujące nierówności w poziomach np. podjazdy czy platformy schodowe.

Wiele sal wykładowych i ćwiczeniowych wciąż nie jest dostosowanych do potrzeb osób z niepełnosprawnością, gdyż ławki są w nich za ciasno ustawione i brakuje odpowiedniego wyposażenia technicznego. Właśnie dostępność architektoniczną wskazywało najwięcej respondentów pytanych o to, co najchętniej dla osób z niepełnosprawnością poprawiliby na swojej uczelni.

Ponad połowa badanych z niepełnosprawnościami pozytywnie oceniła system organizacji pracy dla osób z niepełnosprawnością na uczelni. Wskazywali na możliwość dowozów, stypendia, zorganizowanie indywidualnego toku studiów, dostępność tłumacza migowego. 

Raport z badań jakościowych dotyczących sytuacji osób z niepełnosprawnością w zakresie dostępu do edukacji akademickiej w Polsce Fundacji Neuron+ dostępny jest TUTAJ>>

Badanie zostało zrealizowane w ramach informacyjno-edukacyjnego projektu, „Nauka bez Barier’”, na rzecz dostępności nauki i szkolnictwa wyższego dla osób z niepełnosprawnością. Projekt finansowany w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą “DIALOG” w latach 2019-2020.

Politechnika Warszawska coraz bardziej dostępna

Politechnika Warszawska prowadząc prace adaptacyjne kieruje się potrzebami osób z niepełnosprawnościami. Systematycznie modernizuje i rozbudowuje bazę dydaktyczno-naukową oraz socjalną.

Z myślą o osobach niewidomych i słabowidzących w Gmachu Głównym na drzwiach do sal wykładowych, pomieszczeń jednostek organizacyjnych oraz gabinetów władz uczelni zamontowano tabliczki z napisami w alfabecie Braille’a. Dla bezpieczeństwa osób z niepełnosprawnościami stopnie ciągów komunikacyjnych zostały natomiast oznakowane taśmami antypoślizgowymi w kontrastowym kolorze.

Studentom z niepełnosprawnościami pomaga Sekcja ds. Osób Niepełnosprawnych w Biurze Spraw Studenckich. Mogą wnioskować m.in. o pomoc asystencką w czasie zajęć oraz transport związany z działalnością akademicką. Sekcja zapewnia możliwość adaptacji materiałów dydaktycznych, dostosowanie formy egzaminów, odpowiednią asystę podczas zaliczeń.  Prowadzona jest również wypożyczalnia sprzętu ułatwiającego studiowanie, np. FM Oticon Amigo, dyktafony cyfrowe, notebook, wózek inwalidzki. Z kolei w Bibliotece Głównej zostało zorganizowane specjalnie dostosowane stanowisko komputerowe dla osoby z niepełnosprawnością wzroku.

Od 1 lutego 2020 r. nasza Uczelnia realizuje projekt pt. „Politechnika Warszawska Ambasadorem Innowacji na Rzecz Dostępności”, współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój, Oś priorytetowa III - Szkolnictwo Wyższe dla gospodarki i rozwoju, Działanie 3.5. Kompleksowe programy szkół wyższych. Ma on zwiększyć dostępność architektoniczną i komunikacyjną. Zaplanowane działania obejmują m.in. procedury kształcenia, narzędzia informatyczne oraz administrowanie stronami internetowymi. Celem jest również zmiana sposobu kształcenia inżynierów. Planowane jest m.in. utworzenie Centrum Projektowania Uniwersalnego na Wydziale Architektury. Przyszli inżynierowie będą mogli w nim projektować budynki pozbawione barier dla osób z niepełnosprawnościami. Przewidziane są również szkolenia mające na celu podniesienie świadomości w zakresie problemów osób z niepełnosprawnościami. Wszystko to umożliwi podjęcie studiów na Politechnice Warszawskiej większej liczbie studentów z niepełnosprawnościami oraz zwiększy ich szansę na rynku pracy. Projekt będzie realizowany do 30 września 2023 r.

Studenci Politechniki Warszawskiej na rzecz osób z niepełnosprawnością

Studenci Politechniki Warszawskiej podejmują szereg działań mających na celu pomoc osobom z niepełnosprawnościami. Dla Maksa - dziesięciolatka z dystrofią mięśniową i wielkiego fana motoryzacji skonstruowali elektryczny pojazd e-MaksPower.

Pomysł zrodził się podczas targów, w których uczestniczyli studenci z Koła Naukowego Adek. - Podszedł do nas tata Maksa i opowiedział o zamiłowaniu syna do elektromobilności i gokartów - opowiadał Łukasz Krawczuk vel Walczuk. - A że ADek zajmuje się właśnie taką tematyką, to postanowiliśmy spełnić marzenie Maksa i zbudować bolid dostosowany do jego potrzeb. 

Prace rozpoczęły się w lutym 2018 roku. W przedsięwzięcie zaangażowali się studenci z czterech kół naukowych Politechniki Warszawskiej: Studenckiego Koła Aerodynamiki Pojazdów, Koła Naukowego Robotyków (oba koła działają przy Wydziale Mechanicznym Energetyki i Lotnictwa), Koła Naukowego ADek (działającego przy Wydziale Elektrycznym) i Międzywydziałowego Koła Naukowego SmartCity (działa przy Wydziale Inżynierii Lądowej). Na różnych etapach projektu nad bolidem pracowało około 30 osób, a 6 grudnia 2019 roku w Gmachu Głównym PW odbyła się uroczysta premiera pojazdu.

Z kolei absolwent kierunku Mechatronika Politechniki Warszawskiej Artur Petrzaka, stworzył grę miejską, która pozwala wcielić się w rolę osoby przemierzaj stolicę na wózku inwalidzkim. Pomimo prostej fabuły pozwala ona uświadomić zdrowym osobom, jakim wyzwaniem może być pokonanie przestrzeni miejskiej na wózku inwalidzkim.

Uczelnia jest również zaangażowana w realizację Farmy Dobrej Woli. W 2018 r. studenci Politechniki Warszawskiej włączyli się w działania zespołu projektowego pracującego nad stworzeniem inteligentnych, ekologicznych i uniwersalnych budynków dla osób niesamodzielnych. Mieszkańcy, osoby z niepełnosprawnościami, znajdą tam opiekę specjalistów oraz zajęcie w ekologicznym gospodarstwie. Wszystko za sprawą unikatowych, innowacyjnych rozwiązań, takich jak system inteligentnego zarządzania pomieszczeniami, system stałego monitorowania warunków wewnątrz i na zewnątrz budynków, a także system sprawdzający stan zdrowia mieszkańców.

Działania społeczne uczelni na polu wspierania osób z niepełnosprawnością są zauważane i docenianie przez otoczenie społeczno-gospodarcze. W październiku br. Politechnika Warszawska otrzymała nagrodę Kongresu Gospodarki Elektronicznej i Fundacji „Promyk Słońca” za wybitne osiągnięcia w zakresie wykorzystywania nowych technologii na rzecz osób z niepełnosprawnościami. Doceniono całokształt działań, prospołeczne podejście, nowatorstwo oraz wrażliwość społeczną.

Na dobrej drodze

Inicjatywy na rzecz osób z niepełnosprawnościami powinny dotyczyć szerokiego obszaru ich funkcjonowania. Ważnym aspektem jest adaptacja oferty edukacyjnej w laboratoriach i salach ćwiczeniowych. Pomoc w tym zakresie na Politechnice Warszawskiej oferuje Ekspert ds. Osób z Niepełnosprawnościami mgr inż. Marta Skierniewska z Wydziału Zarządzania (marta.skierniewska@pw.edu.pl).

Istotne jest ciągłe podnoszenie świadomości wśród kadry akademickiej i jednostek administracji Politechniki Warszawskiej dotyczące studentów, doktorantów oraz pracowników z niepełnosprawnościami. Ważna jest pomoc w realizacji praktyk studenckich dostosowanych do różnych niepełnosprawności. Osobnym aspektem jest aktywizacja zawodowa absolwentów z niepełnosprawnościami, przeciwdziałanie ich dyskryminacji na uczelni, monitorowanie takich przypadków oraz przeciwdziałanie ich występowaniu.

Na Wydziale Zarządzania Politechniki Warszawskiej w 2020 roku złożono rozprawę doktorską pt. „Zarządzanie procesowe kształceniem osób z niepełnosprawnością w szkole wyższej” mgr inż. Marty Skierniewskiej. Promotorem pracy doktorskiej jest prof. dr hab. inż. Agnieszka Bitkowska, a promotorem pomocniczym dr hab. Małgorzata Sidor-Rządkowska. W rozprawie zwrócono uwagę na szereg istotnych aspektów, które pozytywnie wpłynęłyby na funkcjonowanie osób z niepełnosprawnościami na uczelni. Wśród nich znajduje się m.in. propozycja outsorsingowania zajęć, na inne wydziały lub szkoły wyższe, organizowanie alternatywnych zajęć z wychowania fizycznego dostosowanych do rodzajów niepełnosprawności czy dostępność psychologa-coach'a, który motywowałby i aktywizował zawodowo. Ten aspekt ma szczególnie duże znaczenie. Wielu studentów z niepełnosprawnościami zaczyna i nie kończy studiów z powodu barier edukacyjnych, braku motywacji, oraz perspektyw zawodowych (opracowanie własne M. Skierniewska, na podstawie danych GUS - liczna studentów i absolwentów OzN w latach 2007-2015 w Polsce).

Powiązane materiały:

Politechnika Warszawska coraz bardziej dostępna dla osób z niepełnosprawnościami
Politechnika Warszawska na rzecz osób z niepełnosprawnościami